Terugblik op het geleefde leven

Een ontmoeting met betekenis in de laatste levensfase

Het leven loopt soms anders

Het leven kan je bij tijd en wijle overkomen. Je ziet het helemaal voor je: hoe het verder zal gaan, hoe
je je toekomst wilt invullen. Maar dan loopt het ineens anders. Bij kleine gebeurtenissen pas je je
plan aan, en pak je de draad weer op.

Maar hoe doe je dat, als blijkt dat er bij jou, als fitte, zelfstandige senior, dementie wordt
vastgesteld? Op zo’n moment komen er diepe vragen op. Levensvragen. Wat is de waarde van mijn
leven geweest? Wat heeft dit aardse bestaan voor mij betekend?

Een ontmoeting bij hem thuis

Dit speelt bij een cliënt die ik thuis bezoek. Het gaat om een wat oudere, maar fysiek nog vitale
meneer, bij wie recent dementie is vastgesteld. Hij is regelmatig in de war en voelt de behoefte om
de balans op te maken van zijn leven.

Hij vertelt hoe zijn leven is verlopen. Hoe hij niet past in het stramien dat zijn ouders voor hem
hadden bedacht. In plaats daarvan ging hij zelf op pad, de wijde wereld in. Daar heeft hij intens van
genoten.

Ruimte voor stilte en herinnering

Hij waardeert onze gesprekken, en ook de stiltes die ik daarin laat vallen. Die momenten van stilte
geven hem de ruimte om te voelen, te herinneren, en te vertellen wat er in hem opkomt. We hoeven
het niet altijd over ‘grote’ thema’s te hebben; soms gaat het om kleine dingen, zoals dansen of varen
met zijn bootje. Juist die herinneringen geven betekenis aan zijn leven.

De band met zijn familie is verbroken, hij heeft geen partner of kinderen. Maar hij is dankbaar voor
de paar goede vrienden die er nog voor hem zijn. Aan de hand van foto’s vertelt hij over belangrijke
gebeurtenissen in zijn leven, dat geeft zijn leven met terugwerkende kracht zin. Hij heeft niet voor
niets geleefd, er zijn veel waardevolle herinneringen.

Een vredig afscheid

Na een aantal gesprekken is deze cliënt een paar dagen na onze laatste ontmoeting in zijn slaap
overleden. Het was alsof hij, door het terugblikken en vertellen, tot rust was gekomen. Alsof hij zijn
plek in het grotere geheel had hervonden.

Overdenkingen

Een gesprek in de laatste levensfase kan helpen om vrede te vinden met het geleefde leven. Het
hoeft niet zwaar of ingewikkeld te zijn, juist het eenvoudige vertellen en herinneren kan helend zijn.
Als geestelijk begeleider ben ik er om in zulke momenten nabij te zijn. Soms met woorden, soms met
stilte. Gewoon mens tot mens.